Jan Bonekamp

Ik woon op één van de oude padjes, die uitkomen op de Westzijde van Zaandam. Zo loop ik bijna dagelijks langs het herdenkingsmonument voor de verzetstrijders Hannie Schaft en Jan Bonekamp.

Van Hannie Schaft is veel bekend. Er is ook een film over haar gemaakt met als titel:“Het meisje met het rode haar” met Renee Soutendijk in de hoofdrol. Ik vraag me vaak af, wie was Jan Bonekamp? En waarom staat het monument ter nagedachtenis aan hem en Hannie juist daar in de Westzijde voor die statige villa?

Willem Ragut

Johannes Lambertus Bonekamp werd hier op 21 juni 1944 neergeschoten door de Zaanse politiecommandant Ragut. Jan Bonekamp overleed dezelfde dag in Amsterdam. Willem Ragut was in de herfst van 1943 benoemd tot hoofd van de politie.

De Raad van Verzet nam het besluit hem te liquideren, vanwege zijn betrokkenheid bij het opsporen van de zeven ontsnapten van de bevrijdingsactie op 29 juli 1944 bij de marechausseekazerne te Wormerveer.

De opdracht tot liquidatie werd aan Jan Bonekamp en Hannie Schaft gegeven.

Jan Bonekamp bereidde de aanslag zorgvuldig voor. Ze moesten voorzichtig handelen, want Ragut had vaak twee pistolen op zak.

Op 21 juni 1944 vertrokken Hannie Schaft en Jan Bonekamp vroeg van het huis van Jan en Trijntje Bult in Limmen. Aan de Zaandamse Westzijde wachtten ze Ragut op.

Hannie schoot als eerste en fietste snel weg. Ragut viel van zijn fiets en lag op straat. Jan kwam dichterbij om het genadeschot te geven, maar Ragut schoot op hetzelfde moment. Hij wist met zijn revolver Jan Bonekamp in zijn buik te treffen. Bonekamp schoot vervolgens zijn wapen op Ragut leeg. Ragut overleed ter plekke.

Hannie Schaft

Hannie Schaft ontkwam en wist via Assendelft haar onderduikadres in Limmen te bereiken. Jan Bonekamp was gewond en werd uiteindelijk naar de eerste-hulppost op het politiebureau gebracht.

Een collaborerende politieman waarschuwde de Sicherheitsdienst. Bonekamp werd gearresteerd en overgebracht naar het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam.

Het monument aan de Westzijde in Zaandam

De Duitsers probeerden Jan aan het praten te krijgen. Dat lukte niet. Volgens Truus Oversteegen, een verzetstrijdster die nauw met Jan en Hannie samenwerkte, heeft een zogenaamde verzetsverpleegster Jan Bonekamp toegefluisterd dat, als er nog wat te waarschuwen viel, zij het wel wilde doen. Jan zou toen Hannie’s adres genoemd hebben. Bonekamp overleed niet veel later aan zijn verwondingen. Hij was dertig jaar oud.

Een week na de bevrijding, op zaterdag 12 mei 1945, werd voor de villa, waar destijds de Kamer van Koophandel was gevestigd, een monument voor Bonekamp onthuld.

Truus en Freddie Oversteegen

Het graf van Jan Bonekamp bevindt zich op de Westerbegraafplaats, aan de Havenkade in de Fultonstraat in IJmuiden. Begin jaren’80 voerden enkele oud-verzetsstrijders actie om de urn met de gecremeerde resten van Jan Bonekamp een plaatsje te geven op de Eerebegraafplaats te Bloemendaal.

Hieronder bevond zich onder meer Brasser, die Bonekamp opdracht gaf om Ragut te vermoorden. Ook de verzetsvrouwen Truus en Freddie Oversteegen steunden het verzoek.

De nabestaanden van Bonekamp stemden ermee in. Het verzoek werd echter afgewezen.

Hannie werd drie weken voor het einde van de oorlog, op 17 april 1945. in opdracht van Willy Lages doodgeschoten in de duinen bij Bloemendaal.

Nu ik meer weet van de historie van Jan Bonekamp, een gewone man die bij de Hoogovens werkte en een vrouw en kind had, sta ik soms even stil bij het kleine monument aan de Westzijde in Zaandam.

Jan en Hannie gaven hun leven voor de vrijheid. Laten we ze niet vergeten.

De foto's komen van Eternallysunny, Wordpress en het Verzetsmuseum.

Mensen die deze pagina bezochten, gingen ook naar Geertje Pel-Groot. Lees het verhaal van deze Zaanse vrouw, die in de oorlog de Joodse baby Marion Swaab redde. Geertje moest het met de dood bekopen.

Ga naar: http://www.aukjeshobbys.nl/437856663